Als psycholoog kom ik regelmatig mensen tegen die zich letterlijk leeg voelen. Niet leeg zoals na een lange werkdag, maar leeg op een diepere, existentiële manier. Het gevoel dat de energie en passie die ooit hun leven vulden, verdwenen zijn. Als je ooit het gevoel hebt gehad dat je als een lege batterij door het leven trekt, dan weet je precies wat ik bedoel. En dat is precies wat burn-out doet: het haalt de energie, motivatie en zelfs de betekenis uit je leven. Maar wat nu? Hoe herstel je die verloren energie en hoe geef je betekenis terug aan je bestaan?

Mijn aanpak is vaak geïnspireerd op Acceptance and Commitment Therapy (ACT). De naam klinkt misschien als een abstracte theorie, maar geloof me, het is veel praktischer dan het klinkt. Laten we het even ontrafelen.

Het begin: De leegte herkennen

"Ik voel me leeg, wat nu?" Dit is een vraag die velen van ons zich stellen als we in de put zitten, vooral tijdens of na een burn-out. Maar wat betekent die leegte eigenlijk? En waarom voelt het alsof alles wat we ooit hebben gedaan, niet meer bijdraagt aan ons geluk of welzijn?

In ACT gaan we uit van de gedachte dat je gevoelens, gedachten en lichamelijke sensaties niet je vijanden zijn. Integendeel, ze zijn het resultaat van onze pogingen om te ontsnappen aan pijnlijke ervaringen. We proberen alles wat niet goed voelt, uit de weg te gaan. Maar in plaats van te genezen, verergeren we vaak de situatie door constant te vechten tegen die gevoelens van leegte.

Stel je voor dat je in de regen staat, je hebt een paraplu die je probeert omhoog te houden, maar de wind is zo sterk dat de paraplu telkens omklapt. Wat doe je? Je zet je schrap, vecht tegen de regen, en uiteindelijk word je kletsnat. Dit is wat er gebeurt als we proberen onze leegte, verdriet of frustratie te onderdrukken: we worden erdoor overweldigd. In plaats van vechten, leert ACT je om te accepteren.

Het tweede deel: Acceptatie als kracht

Acceptatie klinkt misschien als een passieve houding, maar in werkelijkheid is het een van de meest krachtige stappen in ACT. Het is de erkenning dat je gevoelens van leegte of burn-out er gewoon zijn, zonder ze te moeten veranderen of te oordelen. Het is het idee dat je niet alles hoeft te fixen, vooral als het over gevoelens gaat.

Je zou kunnen zeggen dat acceptatie de kunst is van het stoppen met jezelf vertellen dat je ‘anders’ moet zijn. Je accepteert waar je bent, zonder je te verzetten tegen je ervaringen. En dit is waar de magie van ACT begint.

In plaats van je gevoelens van leegte af te wijzen, leer je om ze te omarmen. Wat doet dat? Het stelt je in staat om je volledig bewust te worden van wat er speelt, en om een gezonde afstand te nemen van de gedachten die je vastgrijpen. In plaats van “Ik ben leeg” te zien als een teken van falen, begin je het te zien als een onderdeel van je ervaring, iets dat tijdelijk is.

De derde stap: Zingeving en commitment

Nu komt het interessante deel: wat wil ik echt doen met mijn leven? Wanneer je voelt dat je energie en passie zijn uitgeput, is het vaak moeilijk om te bedenken wat je nog zinvol vindt. ACT helpt je precies dat te ontdekken. Niet door een doel te geven, maar door ruimte te creëren voor wat voor jou werkelijk belangrijk is.

In plaats van je te fixeren op wat je allemaal niet meer kunt, richt ACT je aandacht op wat wél mogelijk is, zelfs als het klein lijkt. In plaats van te zeggen: "Ik heb geen energie, ik kan niets doen," vraag je jezelf af: "Wat zou ik wel kunnen doen als ik mijn waarden zou volgen, zelfs in de kleinste dingen?"

Bijvoorbeeld, stel dat je altijd hebt gehouden van kunst, maar door de burn-out heb je die passie laten verwateren. ACT zou je helpen om kleine, haalbare stappen te zetten om weer in contact te komen met die waarde, misschien door simpelweg een keer naar een kunstgalerie te gaan of een klein schilderproject te starten. Het gaat niet om het eindresultaat, maar om het proces van weer iets te doen dat je authentieke zelf aanspreekt.

Humor: De lege batterij die weer oplaadt

Ik weet het, het klinkt allemaal vrij zwaar en serieus. Maar laten we niet vergeten dat humor vaak de beste manier is om met zware thema's om te gaan. Denk aan jezelf als een smartphone die steeds meer ‘low battery’ gaat en uiteindelijk de melding ‘battery exhausted’ krijgt. Nou, de oplossing is niet om de telefoon te smijten (wat we soms wel zouden willen), maar om een beetje tijd te nemen om de batterij op te laden. Zelfs de meest geavanceerde smartphone heeft tijd nodig om weer opgeladen te worden. Jij ook. En dat is oké.

Dus in plaats van te denken: "Ik ben kapot, ik kan niet meer," probeer jezelf voor te stellen als een batterij die gewoon even tijd nodig heeft. Het is niet de telefoon die kapot is, het is gewoon tijd om weer op te laden. En geloof me, net als die telefoon, kom je sterker uit de lader dan je ooit had verwacht.

Conclusie: ACT als je kompas

ACT is geen magische oplossing voor burn-out of leegte. Maar het biedt wel een kompas, een manier om je leven weer in eigen handen te nemen. Het gaat niet om het vermijden van pijn of leegte, maar om het herkennen van die gevoelens, ze te accepteren en vervolgens betekenis en waarden terug te brengen in je leven.

Dus, als je je leeg voelt, weet dan dat je niet alleen bent. En zelfs als je denkt dat je niets meer kunt bijdragen, is er altijd ruimte om te ontdekken wat voor jou echt belangrijk is. Laat ACT je gids zijn in de zoektocht naar betekenis, zelfs in de zwaarste tijden.

En onthoud: het is oké om even leeg te zijn. Zelfs een batterij heeft soms rust nodig voordat hij weer helemaal opgeladen is.