- Wendy Celis
- 1 mei
- 2 minuten om te lezen
Laten we het dus hebben over wat burn-out écht is. Geen Instagramquotes. Geen "selfcare betekent badderen met lavendelolie".Echt. Wetenschappelijk. En ook een beetje menselijk.
Wat is burn-out eigenlijk?
Burn-out werd lang gezien als iets wat alleen met werk te maken heeft. Dat klopt grotendeels nog steeds. Volgens Schaufeli & Enzmann (1998) is het een werkgerelateerd syndroom dat vooral bestaat uit drie componenten:
Emotionele uitputting→ Het gevoel dat je energiereserves compleet leeg zijn.
Depersonalisatie (of cynisme)→ Een afstandelijke of negatieve houding tegenover werk of mensen met wie je werkt.
Verminderde persoonlijke bekwaamheid (of ineffectiviteit)→ Het idee dat je niets (meer) goed kunt doen.
Hoe ontstaat burn-out?
Burn-out ontstaat niet doordat mensen "niet stressbestendig" zijn. Het ontstaat door chronische disbalans tussen:
Eisen (werkdruk, emotionele belasting)
Hulpbronnen (autonomie, sociale steun)
Bakker & Demerouti (2007) introduceerden het Job Demands-Resources model (JD-R model). Als de eisen structureel groter zijn dan je middelen, ga je richting uitputting.
Burn-out volgens ACT en Positieve Psychologie
Vanuit ACT kijken we naar burn-out als een proces van psychologische inflexibiliteit:
Rigide vasthouden aan regels ("Ik mag niet falen")
Vermijden van ongemakkelijke emoties ("Ik moet altijd sterk zijn")
Verlies van contact met waarden ("Waarom deed ik dit werk eigenlijk?")
Positieve psychologie nodigt ons uit om te bouwen aan:
Herstelbevorderende positieve emoties (denk aan dankbaarheid en compassie)
Betekenis en zingeving (je waarom herontdekken)
Sterke kanten inzetten op het werk (niet alleen werken aan wat niet werkt)
Wat helpt (echt)?
Contact maken met je waarden→ Vraag jezelf af: "Wat is echt belangrijk voor mij, ook als het moeilijk wordt?"
Mindful omgaan met ongemak→ Niet proberen stress "weg te krijgen", maar ruimte geven aan wat er is.
Grenzen leren voelen én aangeven→ Nee is ook een volledige zin.
Herstel serieus nemen→ Niet alleen na het werk, maar óók tijdens (micro-breaks, autonomie creëren).
Sociale verbondenheid herstellen→ Burn-out is vaak ook een eenzaam proces. Verbinding heelt.
Tot slot: Het is geen individueel falen
Burn-out is een systeemprobleem dat zich uit in een individu.Dat betekent: zelfzorg is nodig, maar structurele verandering ook.
En hé — je bent niet kapot.Je systeem probeert je iets te vertellen: "Zo wil ik het niet meer."Dat is geen zwakte. Dat is wijsheid in vermomming. 🧠✨
